เห็ดฟาง (เห็ดฟาง) จัดเป็นเห็ดที่ได้รับความนิยมเป็นอันดับต้น ๆ ของเห็ดทุกชนิดรสนุ่มกลิ่นหอม

ลักษณะของเห็ดฟาง
1. หมวกดอก (pileus)
หมวกดอกหรือดอกเห็ดมีลักษณะคล้ายกับร่มเงาสีขาวและสีดำขนาดหนาประมาณ 4 - 14 ซม. เนื้อเห็ดสามารถเปลี่ยนสีได้เมื่อซ้ำและถูกอากาศ

2. เชฟ (อัญมณี)
ส่วนหนึ่งเป็นแผ่นเล็ก ๆ ประมาณ 300 - 400 เจอร์ระยะห่างประมาณ 1 มม. สีแดงอมส้มอมชมพูเข้มอมชมพู 4.5 ซม. สีส้มแดงเข้มประมาณ 4.5 ซม. ยาวประมาณ 7.5 มม.

3. ก้านดอก (stipe)
ก้านดอกทำหน้าที่ชูดอกเห็ดและลำเลียงสารอาหารให้แก่ดอกเห็ดเชื่อมอยู่ระหว่างฐานดอกและรูปไข่จำนวนมากก้านดอกมีลักษณะเป็นแท่งกลม

4. ปลอกหุ้ม (volva)
ปลอกหุ้มเป็นส่วนนอกสุดของเห็ด

5. เส้นใยเห็ด (mycelium) เส้นใย
มีช่วงชีวิตเป็น 3
- เส้นใยขั้นตอนหลายเส้นใยเป็นเส้นใยยาว แต่ยังไม่สามารถสร้าง
เส้นใยได้การรวมกันของเส้นใยชนิดแรกที่สามารถเจริญเป็นตุ่มเห็ดได้
- เส้นใยขั้นตอน สามเป็นที่เส้นใยที่เกิดจากเนชั่หัวเรื่อง: การรวมกันและพัฒนาของเส้นใยขั้นที่สองทำให้มีลักษณะโครงร่างป็หนังสือนคุณดอกเห็ดที่สมบูรณ์

ระยะเจริญของเห็ดฟาง
1. ระยะเข็มหมุด (เวทีเข็มหมุด)
เป็นระยะที่เส้นใยรวมกันเป็นจุด ขนาดเล็กมีลีกษณะเป็นจุดก้อนเชื้อราสีขาวเกิดหลังการเพาะ 4-6 วัน

2. ระยะกระดุมเล็ก (ระยะเล็ก ๆ ของปุ่ม)
ระยะทางเล็ก ๆ ลากจากระยะ 15 - 30 ชม เส้นใยมีการรวมกันและเจริญเป็นก้อนกลมตัวสูงขึ้นมีลักษณะเป็นตุ่มก้อนหากแกะภายในจะยังคงแยกแยะส่วนต่าง ๆ ไม่ได้

3. ระยะกระดุม (ระยะปุ่ม) เป็น
ระยะที่เจริญต่อจากระยะกระดุมเล็ก 12 - 20 ชม ตุ่มเห็ดขยายขนาดใหญ่ขึ้นมองเห็นเป็นก้อนเห็ดชัดเจนมีรูปทรงกลมหรือรีฐาน

4. ระยะรูปไข่ (ระยะไข่)
ดอกเห็ดเจริญเติบโตในส่วนก้านดอกก้านยาวยาวขึ้นทำให้มีลักษณะเป็นดอกตูมรูปทรงรีไม่มีลักษณะกลมเหมือนกันในระยะที่ 2 และ 3 โดยหมวก บางลงและยืดตัว แต่ยังไม่แตกหรือปริออกจากหมวกเห็ด

5. ระยะยืดตัว (ระยะยืดตัว)
ระยะห่างจากระยะไกลรูปไข่ประมาณ 3-5 ชม ก้านดอกยาวมากทำให้ปลอกหุ้มแตกออกจากหมวกเห็ดสามารถมองเห็นได้

6 ระยะดอกบาน (ระยะผู้ใหญ่) เป็น
ระยะที่เจริญต่อจากระยะยาวตัวประมาณ 2 - 4 ชม ก้านดอกเล็กยาวอย่างรวดเร็วทำให้ก้านดอกมีขนาดเล็กลงหมวกเห็ดเจริญเติบโตได้หลายใบมีขนาดเล็กและมีขนาดเล็กลงมาก ตามลำดับสีแดงเข้มและสีแดงเข้มและสีแดงเข้มสีแดงเข้มและสีแดงเข้มสีแดงเข้มและสีแดงหรือสีแดงเข้มและสีน้ำตาลแดง⁽²⁾

คุณค่าทางอาหารของเห็ดฟาง
(หน่วย% ในน้ำหนักแห้ง)
- ความชื้น 90.1%
- โปรตีน 21.2%
- ไขมัน 10.1%
- คาร์โบไฮเดรต 58.6%
- เยื่อใย 11.1%
- เถ้า 10.1%
- พลังงาน 369 กิโลแคลอรี่ / 200 กรัม
- ไท อามีน 1.2 มก. / 100 กรัม
- ไรโปรฟลาวิน 3.3 มก. / 100 กรัม
- ไนอะซีน 91.9 มก. / 100 กรัม
- แอสคอร์บิ 20.2 มก. / 100 กรัม
- บริโภค 71 มก. / 100 กรัม
- ซึมซับ 677 มก. / 100 กรัม
- เหล็ก 17.1 มก. / 100 กรัม
- 374 มก. / 100 กรัม
- โพแทสโซตา 3455 มก. / 100 กรัม

ที่มา: องค์การอาหารและการเกษตร, 2515 ⁽³⁾

ส่วนประกอบทางอาหารในระยะดอกหลากหลาย
(หน่วย% ในน้ำหนักแห้ง)

ที่มา: มานะครุธาโรจน์, 2540. ⁽⁴⁾

สรรพคุณเห็ดฟาง
- ในเห็ดฟางมีสาร cardiotoxic โปรตีนมีคุณสมบัติช่วยป้องกันเซลล์มะเร็งได้
- เห็ดฟางมีสาร vovatoxin มีฤทธิ์ต้านไวรัสป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ลด ไขมันในเส้นเลือด
- สารโปรตีน cardiotoxic ช่วยรักษาระดับไขมันในเส้นเลือดให้ปกติ ป้องกันไขมันใน เลือดสูงป้องกันโรคหัวใจและโรคความ ดัน
- เห็ดฟางประกอบด้วยแร่ธาตุและวิตามินหลาย ชนิดมีคุณสมบัติช่วยการป้องกันเลือดออกตามไรฟันรั ษาโรคเหน็บชาป้องกันโรคผิวหนังและช่วย ในการเผาผลาญอาหารเป็นพลังงานให้แก่ร่างกาย
- เห็ดฟางมีวิตามิน B1, B2, C ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทานและเป็นทางคดีแหล่งสร้างเอ็นไซม์ในห้างหุ้นส่วนจำกัดตับอ่อน
ช่วยป้องกันโรคตับและโรคไต
- ดอกเห็ดฟางช่วยลดความดันโลหิต ลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดในสมองแตก
- ดอกเห็ดมีคุณสมบัติรักษาแผลทำให้แผล หายเร็ว
- เห็ดฟางมีกรดโฟลิค (กรดโฟลิก) สูงมีสรรพคุณรักษาโรคมะเร็งจาง
- เห็ดฟางมีสรรพคุณช่วยให้ระบบย่อยอาหารเป็นปกติ

ที่มา: วรพงษ์มณีคำ, 2549 ⁽⁵⁾ , สาวฐิตาฟูเผ่า, 2545 ⁽⁶⁾

การเพาะเห็ดฟาง
การเพาะเห็ดฟางแบ่งออกเป็น 4 วิธีการแบบกองสูงแบบกองเตี้ยการเพาะพันธุ์ในโรงเรือนและการเพาะปลูกด้วยวัสดุ จนมักจะทำให้ผู้อ่านเกิดความสับสนตามชื่อวิธีการแก้ไขปัญหาที่เป็นจริงที่เกษตรกรเพาะเลี้ยงโดยเฉพาะลักษณะความสูงของกอง ที่อ้างอิงถึงความสูงของกองฟาง เป็นหลักดังนี้
1. เพาะเห็ดหัวเรื่อง: การฟางแบบคุณกองสูงสุดสูง
เป็นวิธีเพาะแบบดั่งเดิมที่คิดค้นโดยอาจารย์ก่านคุณชลวิจารณ์คุณผู้ริเริ่มหัวเรื่อง: การเพาะเห็ดฟางในห้างหุ้นส่วนจำกัดไทย English ครั้งแรกเป็นลักษณะหัวเรื่อง: การเพาะด้วยหัวเรื่อง: การคุณกอง ฟางให้สูงขึ้นหรืออัดฟางในรูปแบบของชั้นที่มีการใช้ฟางข้าวหรือวัสดุเพาะจำนวนมากปัจจุบันยังมีการเพาะด้วยวิธีการนี้ไม่ได้เป็นที่นิยมมากนักเ ป็นเพียงการเพาะเพื่อนำมา บริโภคภายในครอบครัวหรือจำหน่ายเป็นตลาดเล็ก ๆ เท่านั้น

2. การเพาะเห็ดฟางแบบกองเตี้ยเป็น
วิธีการกองฟางหรืออัดฟางเป็นชั้นวางบนพื้นดินเป็นชั้นเดียวหรือหลายชั้นสูงมีลักษณะเป็นก้อนรูปทรงสี่เหลี่ยมมุมฉากเป็นรูปแบบที่มีการใช้ฟาง หรือวัสดุเพาะจำนวนมาก แต่มีพื้นที่การเกิดเห็ดฟางมากกว่าวิธีกองสูง

3. เพาะเห็ดหัวเรื่อง: การฟางแบบโรงเรือน
เป็นวิธีแบบดั้งเดิมที่พัฒนามาจากเนชั่หัวเรื่อง: การเพาะแบบคุณกองเตี้ยที่นิยมเพาะกันมานานมักใช้สำหรับหัวเรื่อง: การเพาะเชิงพาณิชย์สำหรับตลาดขนาดใหญ่ซึ่งมีข้อดีคือ
- ทำได้สะดวกรวดเร็วใช้พื้นที่น้อยและ สามารถกองเป็นชั้น ๆ ได้
- สามารถผลิตเห็ดฟางออกจำหน่ายได้ทุก ฤดูกาลโดยไม่ต้องกังวลเรื่องสภาพดินฟ้าอากาศและน้ำท่วมขัง
- สามารถดูแลป้องกันศัตรูทำล คุณภาพดอกเห็ดให้ได้ง่าย

4. การเพาะเห็ดฟางบนวัสดุที่นำมาใช้เช่นการเพาะเห็ดฟางในการตกแต่งแบบใหม่ที่ได้รับความนิยมในกลุ่มเกษตรกรที่มีพื้นที่น้อยโดยเฉพาะเกษตรกรในแถบชุมชนเมือง

วิธีการเพาะเห็ดฟาง
1. เพาะเห็ดหัวเรื่อง: การฟางแบบคุณกองสูงสุดสูง
หัวเรื่อง: การเพาะเห็ดฟางแบบคุณกองสูงสุดสูงด้านเพาะได้ทั้งในห้างหุ้นส่วนจำกัดที่ร่มหรือกลางแจ้ง แต่พื้นที่เพาะคุณต้องเป็นที่ราบและมีพื้นเรียบมีหัวเรื่อง: การระบายคุณน้ำดีคุณน้ำไม่ท่วมง่าย
วัสดุ อุปกรณ์
- ฟางข้าวหรือตอซัง
- ไม้โครงสูงประมาณ 50-80 ซม. ตามความสูงกองที่ต้องการหรือไม้ยาวที่สามารถโค้งงอได้เพื่อให้ได้พื้นที่ที่มีขนาดใหญ่
- ผ้าพลาสติกแปรสภาพ
- บัวรดน้ำ

- แป้งข้าวสาลีหรือแป้งข้าวจ้าว
- เชื้อเห็ดฟาง

ขั้นตอนการเพาะเลี้ยง
- นำฟางข้าวมาแช่น้ำนาน 1 วัน
- นำมาออกแบบเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากยาวประมาณ 50-70 ซม. ยาวประมาณ 4 เมตรช่วงยาวปักหลักยึดอีกฝั่งใน 3 ตอนเพื่อวางขอบแนวนอนหรือเป็นขั้นตอนการวางรูปแบบ
- นำฟางข้าวที่แช่น้ำได้แล้ววางในแนวตั้ง ได้ความสูงประมาณ 10 ซม. จากนั้นโรยเชื้อเห็ดฟางตามขอบกองโดยให้ห่างจากขอบลึกเยี่ยมประมาณ 10-12 ซม. ก็จะได้ชั้นที่ 1
- นำฟางมาเรียงทับให้หันปลายฟางสลับกันกับกองฟางในชั้นแรกแล้วก็กดหรือขึ้นให้สูงประมาณ 10 ซม. กองทหารชั้นแรกจากนั้นโรยเชื้อเห็ดที่ผสมกับแป้งสาลีแล้วก็จะได้ชั้นที่ 2
- ทำตามขั้นตอนที่ 1 และ 2 เรื่อย ๆ จนได้กองสูงตามที่ต้องการโดยแนะนำให้กองสูงในฤดูหนาวเพราะการศึกษาในฤดูร้อน ได้ง่าย
- นำผ้าพลาสติกไปให้ทั่ว

การนำเสนออาหารการกินเห็ดฟางข้าวมันสำปะหลังข้าวหอมมันสำปะหลังข้าวเหนียวมันสำปะหลังสด

การดูแล
- ในช่วงหลังการเพาะ 3-4 วันแรกที่ไม่ต้องรดน้ำ
- ประมาณวันที่ 3-5 จะพบการงอกของเห็ดฟางที่มีลักษณะเป็นเส้นใยสีขาวหรือเกิดตุ่มเห็ดจำนวนมาก
- ประมาณวันที่ 4- 5 ให้ตรวจสอบความชื้นด้วยการบีบอัดข้าวดูว่าฟางข้าวมีน้ำไหลออกมาหรือเปล่า แต่ก็ต้องบีบให้แห้ง แต่ต้องบีบให้แห้ง
- ในระยะเวลาประมาณ 7-9 ดอกเหอ ็จะดเติบโตเติบโตรดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำ็รดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำรดน้ำดด

2. การเพาะเห็ดฟางแบบกองเตี้ยเป็น
วิธีการเพาะเห็ดฟางด้วยการกองฟางบนดินเพียงชั้นเดียวหรือ 2-3 ชั้นที่ไม่มากมากปัจจุบันเป็นที่นิยมของเกษตรกรที่เพาะเห็ดฟางเพื่อการบริโภคหรือจำหน่ายตาม ครัวเล็ก ๆ แบ่งออกเป็น 2 วิธีคือวิธีใช้ไม้แบบและไม่ใช้ไม้แบบ
วัสดุอุปกรณ์
- ฟางข้าว
- อาหารเสริมเช่นรำข้าวทิ้งมันสำปะหลังกากถั่วเหลืองเยื่อใย
- โครงไม้
- ผ้าพล สาสติก
- บัว
รดน้ำ - แป้งข้าวสาลีหรือแป้งข้าวจ้าว
- เชื้อเห็ด

ขั้นตอนการเพาะเลี้ยง
- นำฟางข้าวมาแช่น้ำนาน 1 วัน
- นำฟางข้าวที่แช่น้ำมาแล้ววางเป็นกองในแนวยาวตามทางยาวเพียงชั้นเดียว ขึ้นชัยชนะให้มีความสูงประมาณ 10-15 ซม. ความกว้างประมาณ 1 เมตรยาวตามความเหมาะสม
- นำอาหารมาโรยทับให้ทั่วด้วยโรยทับด้วยแป้งเห็ด
- นำฟางมาโรยทับหรือให้หนาเพียง 1-2 ซม. เท่านั้นและรดน้ำพอชุ่ม
- ทำปักหลักยึดโครงพร้อมนำผ้าพลาสติกไปทั่วทั้งกองและปล่อยให้มีรูระบายอากาศเล็กน้อย

ขั้นตอนการเพาะเลี้ยง
- นำฟางข้าวมาแช่น้ำนาน 1 วัน
- นำฟางข้าวที่แช่น้ำมาแล้วนำไปอัดเป็นกองในไม้แบบกว้างประมาณ 30 ซม. สูง 20-30 ซม. ความยาวตามความเหมาะสมกดให้มากขึ้นหรือประมาณ 10 ซม.
- นำอาหารเสริมมาโรยทับให้ทั่วโดยโรยห่างจากขอบลึกประมาณ 8-10 ซม. โรยหน้าด้วยแป้งโรยหน้าด้วย
วิธีการทำแบบนี้ - 30. ชั้นสุดท้ายโรยฟางพร้อมแกะไม่ออก
- ปักหลักยึดโครงร่างและคลุมด้วยผ้าพลาสติก

* การดูแลและการเก็บรักษาเหมือนวิธีแรกที่ระบุมา *

3. การเพาะเห็ดฟางในโรงเรือน

เอกสารอ้างอิง